Foje

Dziś kończymy przegląd wykonawców z kasety Festiwal Muzyczny'89 Rock Pokoju i muszę przyznać, że ostatnia kapela była dla mnie nie lada zagadką. Foje - ni jak nie byłem w stanie skojarzyć tej kapeli, jeśli mam być szczery nigdy o niej nie słyszałem. Ruszyłem więc na poszukiwania w sieci i dalej było trudno. W końcu trafiłem na tekst Filipa Rolanda na blogu Moja Stodoła (polecam), i zrozumiałem – Foje to zespół litewski i stąd moja niewiedza.

Teraz o zespole (na podstawie wspomnianego tekstu). Grupa powstała w 1983 roku początkowo nosiła nazwę Sunki muzika. Założycielami zespołu byli:

• Andrius Mamontovas (wokal, perkusja)
• Arnoldas Lukošius (klawisze)
• Darius Tarasevičius (bas)

Nazwę Foje zespół przyjął w 1984 roku. W tym też czasie do zespołu dołączył perkusista Algis Kriščiūnas a Mamontovas został gitarzystą zespołu. Rok 1985 to pierwsze profesjonalne nagrania grupy i poważne zmiany w składzie zespół opuścili Kriščiūnas i Tarasevičius. Ich miejsce zajęli Romas Rainys (bas) i Eugenijus Pugačiukas (perkusja). W 1986 r. do zespołu dołączył grający na gitarze basowej Darius Burokas. Dotychczasowy basista - Rainys przejął wówczas funkcję gitarzysty solowego. Wkrótce skład zespołu poszerzył się ponownie, tym razem o saksofonistę Sauliusa Valikonisa. Zespół zyskiwał coraz większą popularność, zarówno wśród publiczności jak i uznanie krytyków. Wrota kariery wydawały się szeroko otwarte. Niestety o muzyków upomniało się wojsko (tak wtedy było również w Polsce) i Foje musiało na jakiś czas zawiesić działalność. Ostatni koncert przed przerwą, muzycy zagrali w Vilniaus Kalnų parkas, przed dwudziestotysięczną widownią. Występ został uwieczniony w filmie Kažkas atsitiko. Kinowa premiera tego obrazu, wyreżyserowanego przez Artūrasa Pozdniakovasa, odbyła się w roku 1987. Film spotkał się z entuzjastycznymi reakcjami widzów i zrobił z Foje gwiazdę. Utwory grupy grano we wszystkich dyskotekach i na prywatkach . Piosenka Laužo šviesa stała się nieoficjalnym hymnem młodych. Foje ponownie zagrało w roku 1988, gdy Mamontovas, Lukošius i Pugačiukas zakończyli służbę wojskową. Z oryginalnego składu grupy pozostali ci trzej muzycy Rainys zaangażował się w heavymetalowej Katedrze, natomiast Valikonis został członkiem grupy Ad Libitum. Skład zespołu uzupełnili Gediminas Simniškis (bas), Jaunius Beinortas (gitara) i Robertas Meržvinskas (saksofon). W tym składzie zespół rozpoczął pracę nad swym pierwszym albumem ( i w tym miejscu pojawia się polski ślad historii Foje). Płytę nagrywano na raty i w różnych studiach między innymi w Warszawie gdzie zespołem zajął się Andrzej Puczyński. W roku 1989 muzycy dwa razy zagrali w Polsce, na festiwalach Nowa Scena i Rock Pokoju i stąd obecność Foje na kasecie Festiwal Muzyczny'89 Rock Pokoju. Wkrótce z powodu nieporozumień, formację opuścili Arnoldas Lukošius i Robertas Meržvinskas. Skład uzupełnili Robertas Griškevičius (klawisze) oraz powracający do zespołu Valikonis. W 1989 roku kazał się debiutancki album zespołu Geltoni Krantai. Tuż po ukazaniu się albumu, z Foje odeszli Gediminas Simniškis i Jaunius Beinortas. Pozostali muzycy udali się do Warszawy by nagrać drugą płytę Žodžiai į tylą nad realizacją nagrań tym razem czuwał Leszek Kamiński. Longplay został uznany najlepszym albumem roku 1990 na Litwie. Można powiedzieć, że Foje odniosło sukces. Grupa odbyła trasę po Niemczech wzięła udział w festiwalu Interceltic w Lorient, we Francji, zagrała koncerty w USA, po raz kolejny pojawiła się też w Polsce. Pojawiły się sukcesy, pojawiły się też konflikty w zespole. Wkrótce odeszli z grupy Griškevičius, Pugačiukas i Valikonis. Foje z dnia na dzień stało się duetem. Mamontovas i Burokas nie przejeli się zbytnio takim obrotem sprawy i wiosną 1991 roku zarejestrowali w warszawskim studiu CCS Intermedia materiał na longplay Gali skambeti keistai . Album ten został odebrany przez fanów bardziej jako solowe dzieło Mamontovasa, niż następne wydawnictwo Foje. W roku 1992 do zespołu powrócili Arnoldas Lukošius oraz Algis Kriščiunas. W tym składzie Foje odbyło najpierw trasę koncertową po Litwie, by następnie wydać album Kitoks pasaulis zawierający znany (niekoniecznie wcześniej publikowany) materiał grupy. Kolejna płyta grupy już premierowym materiałem ukazała się w 1993 roku i nosiła tytuł Vandenyje. I znów album został doceniony zarówno przez krytyków jak i publiczność. Rok 1994 obfitował w wydawnictwa Foje. Najpierw ukazały się dwie płyty koncertowe - Aš čia esu i Aš čia esu (Pica-Disc), następnie składanka M-1, i w końcu koncertowy album Tikras garsas (tym razem było to Foje akustycznie). W 1995 roku zespół nie zwalniał tempa i na początku roku światło dzienne ujrzała kolejna płyta Kai perplauksi upę,następnie, w związku z zaplanowanym na jesień mini-tournee po londyńskich klubach, Foje wydało własnym sumptem anglojęzyczną EP-kę - Live on the Air. Rok 1996 to płyta 1982. Z materiałem z tej płyty Foje wystąpiło najpierw na festiwalu Parama, później muzycy ruszyli w tournee obejmujące Szwecję, Węgry, Polskę i Londyn. Po zakończeniu trasy grupa nagrała EP-kę pt. The Flowing River. W 1997 r ukazała się zawierająca archiwalne nagrania kaseta zatytułowana Mokykla. W maju tego samego roku odbyło się pożegnalne tournée zespołu. Dwa lata później ukazała się płyta koncertowa Vilnius Kaunas Klaipėda dokumentująca tę trasę. W roku 2000 Donatas Ulvydas nakręcił film biograficzny o Foje pod tytułem 14. Ostatnie jak dotąd wydawnictwo zespołu ukazało się w roku 2006. Była to składanka Kita Paveikslo puse zawierająca 32 zremasterowane cyfrowo nagrania z wcześniejszych albumów zespołu.

dyskografia:

• Geltoni krantai (1989)
• Žodžiai i tylą (1990)
• Gali skambėti keistai (1991)
• Kitoks pasaulis (1992)
• Vandenyje (1993)
• Aš čia esu (1994)
• Aš čia esu (pica) (1994)
• M-1(1994)
• Tikras garsas (1994)
• Kai perplauksi upę (1995)
• Live on the air (1995)
• 1982 (1996)
• The flowing river (EP, 1996)
• Mokykla (1997)
• Vilnius kaunas klaipėda (1999)
• Paveikslas (2002)
• Kita paveikslo pusė (2006)