Sztywny Pal Azji

Dziś kolejna kapela z płytki Radio Nieprzemakalnych, i znów zespół znaczący. Formacja której utwór Wieża Radości, Wieża Samotności znalazł się na pierwszym miejscu siódmego wydania Polskiego Topu Wszech Czasów (notowanie z 2014 roku). Mowa oczywiście o pochodzącej z Chrzanowa grupie Sztywny Pal Azji.

Zespół powstał na początku 1986 roku, jego założycielem był grający wcześniej w innej Chrzanowskie formacji Instytucja Jarosław Kisiński. Pierwszy skład zespołu tworzyli:

• Jarosław Kisiński (gitara)
• Leszek Nowak (śpiew, fortepian, gitara) – również muzyk Instytucji
• Paweł Nazimek (gitara basowa)
• Janusz Deda (perkusja)
• Andrzej Turek (gitara akustyczna)

Spore zamieszanie wywołała nazwa zespołu. Mówiło się wtedy, że jest to nazwa literacko-anatomiczno-geograficzna. Kiedyś muzycy stwierdzili że zespół miał nazywać się Sztywny Pal ale że gitarzystę „Azję” na próbach najmniej było słychać dodali do nazwy jego pseudonim. Jaka była prawda wiedzą tylko oni. Pierwsze próby zespół odbywał w domu kultury w Fabloku (chrzanowski zakład produkujący lokomotywy) Tam powstawały pierwsze utwory grupy. Na Festiwalu w Jarocinie Sztywny Pal Azji pojawił się pierwszy raz w 1986 roku i to pojawił się w sposób znaczący bo znalazł się wśród dziesięciu wyróżnionych zespołów. podbijając publiczność elegancką mieszanką rocka, popu i punka. Rok później ukazała się debiutancka wydana w Klubie płytowym „Razem” płyta zespołu Europa i Azja. W nagraniu tej płyty nie wziął udziału Andrzej Turek pojawił się za to grający na kongach Zbigniew Ciaputa (znany Kisińskiemu i Nowakowi ze wcześniejszych wspólnych występów w Instytucji) oraz tym razem jeszcze gościnnie grający na saksofonie Ryszard Wojciul, który wkrótce potem został członkiem zespołu. Na tym albumie znalazły się najbardziej znana utwory grupy takie jak Spotkanie z..., Budujemy grób dla faraona, Nieprzemakalni (I), Kurort, a przede wszystkim największy przebój zespołu Wieża Radości, Wieża Samotności. Ciaputa do Sztywnego Pala Azji przeszedł z innej formacji założonej w tym czasie przez Jarosław Kisiński krakowskie grupy Woyzek (istniała tylko kilka miesięcy). Swą przygodę w zespole zaczął od gry na kongach bo na perkusji wtedy grał Janusz Deda. Po jakimś czasie muzycy grali na tych instrumentach na przemian. Z czasem Ciaputa został etatowym perkusistą a Deda został mistrzem przeszkadzajek. Kolejne lata to przede wszystkim koncerty – pełne sale, szalejąca publiczność. Zespół spokojnie można było nazwać gwiazdą. Sztywny Pal Azji w tym czasie wystąpił w roku 1987 jak i w następnych latach na Festiwalu w Jarocinie, Festiwalu Życia w Warszawie oraz wziął udział w trasie Krajowej Sceny Młodzieżowej. Rok 1988 to oprócz Jarocina między innymi Rock Opolu oraz udział w realizacji zachodnioniemieckiego filmu mówiącego o polskim rocku Dzień Solidarności. W 1989 ukazała się druga płyta zespołu Szukam nowego siebie, zawierająca takie utwory jak Nie zmienię świata czy Smutna środa. Po wydaniu tej płyty nastąpiły zmiany personalne w zespole. Do Chłopców z Placu Broni odszedł Paweł Nazimek, Róże Europy zasilił Ryszard Wojciul, odszedł też Janusz Deda. Natomiast do zespołu dołączył nowy basista Zbigniew Heflich. W tym składzie zespół nagrał trzeci swój album Emocje na którym jako goście pojawili się grający na harmonijce ustnej Grzegorz Kłeczek oraz klawiszowiec Grzegorz Ściebur. Do pracy nad płytą zespół przystąpił w połowie 1990 roku, płyta jednak ukazała się dopiero w roku 1992. Wiosną 1992 roku na rynku pojawiło się wydane na dwóch kasetach wydawnictwo z zarejestrowanym koncertem Sztywny Pal Azji live 1987. Wydawnictwo to jest o tyle ciekawe że zawiera nigdzie nie publikowane utwory takie jak Tu jest prowincja a tam stolica, Niech żyje r’n’r, Country czy Nasza praca. Kolejna płyta zespołu Dewiacje na wakacje ukazała się pod koniec 1993 roku. W roku 1996 ukazała się kompilacyjna płyta zespołu Spotkanie z … zawierająca nowe wersje największych przebojów Sztywnego Pala Azji. Gościnnie na płycie można usłyszeć gitarę Jerzego Styczyńskiego na co dzień muzyka Dżemu oraz Janusza Derdę na perkusji i Ryszarda Kaczmarczyka na akordeonie. Niestety po nagraniu tej płyty posypał się skład zespołu odeszli Leszek Nowak i Zbigniew Heflich. W tym samym roku zespół nagrał także muzykę do filmu Macieja Ślesickiego Sara. Nastąpiła krótka przerwa w koncertach. Kisiński z powodu braku wokalisty sam stanął za mikrofonem, do zespołu dołączył też zastępując na basie Heflicha Grzegorz Kłeczek. W takim składzie zespół ponownie pojawił się na scenie w 1998 roku. Publiczność bardzo dobrze przyjęła powrót Sztywnego Pala Azji na scenę. W 2000 roku do zespołu powrócił Leszek Nowak, rok później na rynku pojawiła się szósta płyta Szpal w nagraniu tej płyty gościnnie udział wzięli Maciej Czepielowski (wiolonczela), Jacek Dumanowski (altówka), Tomasz Góra (wiolonczela), Piotr Kosobudzki (akordeon), Ryszard Kramarczyk (akordeon, organy Hammonda), Tomasz Kudyk (trąbka), Wiesław Murzański (wiolonczela). W listopadzie 2004 roku na kilkanaście dni przed wejściem zespołu do studia nagraniowego nieoczekiwanie opuścił jego założyciel Jarosław Kiciński. Grupa działała jednak dalej z nowym gitarzystą Waldemarem Koterbą. Niewiele brakowało a między liderem a pozostałymi członkami zespołu doszło by do sporu sądowego o nazwę. Ostatecznie jednak muzycy doszli do porozumienia i zgodzili się na wydanie w 2006 roku kompilacyjnej płyty Nieprzemakalni (części serii wydawniczej Złota kolekcja). Z okazji dwudziestolecia grupy który odbył się w Chrzanowie 4 czerwca 2006 roku koncert. Niestety zespół wystąpił bez Jarosława Kisińskiego. W czerwcu tego samego roku zmarł Janusz Deda, pierwszy perkusista. Jego śmierć zespół uczcił pożegnalnym koncertem. W tym czasie zespół rzadko pojawiał się na scenie. Nie oznaczało to, że przestał istnieć w zespole w tym czasie pojawił się nowy basista Jacek Śliwczyński. Latem 2007 roku Jarosław Kisiński, Ryszard Wojcul, Leszek Nowak i Zbigniew Ciaputa postanowili ożywić zespół. Po przesłuchaniach na nowego wokalistą zespołu został przez muzyków wybrany Bartosz Szymoniak laureat trzeciego miejsca IV edycji programu Idol. W lutym 2008 roku ukazał się album Sztywnego Pala Azji Miłość jak dynamit Gościnnie na tej płycie zagrali dawny basista zespołu Paweł Nazimek oraz Monika Szulińska (instrumenty perkusyjne), Marcin Barycki (gitara akustyczna), Jacek Namysłowski (puzon), Jerzy Małek (trąbka), Zuzanna Bartosz (głos). Zespół w nowym składzie ruszy w Polskę. Wystąpił między innymi na Festiwalu im. Ryszarda Riedla, koncercie „Solidarni z Gruzją” oraz koncercie „20 lat wolności”. W czerwcu 2011 r. w Chrzanowie odbył się koncert jubileuszowy. Wystąpili prawie wszyscy byli członkowie zespołu, zabrakło jednak Leszka Nowaka. Z okazji dwudziestopięciolecia zespołu ukazał się wydany przez MTJ box z reedycją wszystkich płyt studyjnych wzbogaconą utworami koncertowymi oraz utworami dotąd niepublikowanymi. W roku 2012 ukazała się ósma studyjna płyta w dyskografii Sztywnego Pala Azji Fiss pink. Na albumie znalazło się piętnaście kawałków stanowiących zapis dwóch lat pracy zespołu w różnych studiach nagraniowych. Muzykę w całości skomponował Jarosław Kisiński wraz Wojtkiem Wołyniakiem. Również przez Kisińskiego napisane zostały wszystkie teksty. Rok później w serii wydawniczej „Kolory Muzyki” wytwórni MTJ ukazała się płyta Sztywnego Pala Azji zawierająca najbardziej znane utwory zespołu. W 2014 roku najbardziej znany utwór zespołu Wieża radości, wieża samotności znalazł się na pierwszym miejscu w Polskim Topie Wszech Czasów radiowej Trójki. Dzień później Jarek Kisiński zapowiedział trasę koncertową „Pierwszy skład zespołu Sztywny Pal Azji gra pierwszą płytę Europa i Azja”. W lipcu tego roku ukazał się singiel promujący trasę Na moim strychu, Rok 2015 to przede wszystkim koncerty. No i oczekiwanie na kolejną płytę.

Aktualny skład zespołu to

• Bartosz Szymoniak (śpiew)
• Jarosław Kisiński (gitara)
• Krystian Różycki (bas)
• Zbigniew Ciaputa (perkusja)
• Wojciech Wołyniak (gitara, klawisze)

Dyskografia

• Europa i Azja (1987)
• Szukam nowego siebie (1989)
• Emocje (1992)
• Dewiacje na wakacje (1993)
• Spotkanie z... (1996)
• Szpal (2001)
• Nieprzemakalni (2006)
• Gwiazdy polskiej muzyki lat 80. (2007)
• Miłość jak dynamit (2008)
• Box 1986-2011 (2011)
• Fiss Pink (2012)
• Kolory muzyki (2013)