Kryzys

Kolejny zespół którego utwór znalazł się na albumie Fala to kolejny dowód na to, że użycie przymiotnika legendarne wobec tego wydawnictwa jest jak najbardziej uprawnione. Tym razem pozwolę sobie napisać kilka słów o jednym z pierwszych polskich zespołów punk rockowych który zajął jedno z ważniejszych miejsc w polskim panteonie wykonawców nowej muzyki końca lat siedemdziesiątych i początku osiemdziesiątych dwudziestego wieku, zespole który bez wydawanych w Polsce płyt, mimo milczenia mediów błyskawicznie stał się legendą, zespole którego muzyka ewoluowała od punka, poprzez ska i rock steady, zimną falę i aż do punk funka z widocznymi (a w zasadzie słyszalnymi) elementami free jazzu – grupie Kryzys.

Wszystko zaczęło się w roku 1978 kiedy to czterech nastolatków z Warszawy Robert Brylewski (gitara, wokal), Piotr „Mrówa” Mrowiński (gitara), Marek Iwańczuk (bas) i Kamil Stoor (perkusja) założyli zespół The Boors. Muzycy jakiś czas występowali pod tą nazwą, następnie krótko pod nazwą Kryzys Romansu by w końcu, wiosną 1979 roku przekształcić się w grupę Kryzys jednocześni uzupełniając skład o grającego na saksofonie Tomasza Świtalskiego. Zaraz na początku 1980 roku nastąpiła zmiana w składzie zespołu Miejsce Kamila Stora za bębnami zajął student polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego Maciek „Magura” Góralski, muzyk mający niebagatelny wpływ na twórczość zespołu był autorem prawie wszystkich słów do piosenek Kryzysu w tamtym czasie. Maciek z wakacji w Londynie przywiózł trochę płyt z muzyką reggae, ska i rocksteady. Spodobało się i z czasem elementy tej muzyki zaczęły się pojawiać w utworach zespołu. Z nowym perkusistą zespól pojawił się na scenie 13 stycznia 1980 roku na koncercie w toruńskim klubie „Od Nowa”. W sierpniu tego samego roku zespół zagrał na I Ogólnopolskim Przeglądzie Nowej Fali w Kołobrzegu na którym oprócz Kryzysu zagrały takie zespoły jak Tilt, Fornit, Powerocks , Nocne Szczury, KSU, Deadlock czy Kanał. Później Kryzys wyruszył w Polskę grając dwie trasy: : po Śląsku i po Pomorzu. W tym czasie Marka Iwańczuka na basie zastąpił Ireneusz Wereński, a zespół w radiu studenckim Toruniu dokonał kilku nagrań studyjnych. Utwory znalazły się na albumie wydanym w 1994 roku na kasecie przez powstałą z inicjatywy Roberta Brylewskiego wytwórnię „Gold Rock”. W nagraniu tego materiału wziął udział również były członek grupy Deadlock Mirosław „Szymon” Szadkowski który z Kryzysem występował do roku 1981. Wiosną 1981 roku we Francji ukazał się, bez wiedzy członków zespołu, nakładem wytwórni „Blitzkrieg Records” (Barclay) album Kryzys. Na płycie znalazł się materiał w skład którego weszły nagrania dokonane rok wcześniej na koncercie w Domu Kultury w Ursusie oraz na próbie w warszawskim klubie Politechniki Warszawskiej„Amplitron”. Na tym wydawnictwie nie słychać jeszcze Irka Wereńskiego za to w nagraniach gościnnie wzięli udział znany z grupy Atak, basista Dariusz „Magik” Katuszewski oraz grająca na klawiszach Małgosia „Pyza” z zespołu Tilt. Latem 1981 roku zespół pojawił się na festiwalu w Opolu, a także w Teatrze Leśnym w Sopocie podczas koncertu Muzyka Młodej Generacji, a jesienią tego roku z powodu problemów personalnych Kryzys zakończył swoją działalność. Robert Brylewski, Irek Wereński stworzyli z Tomkiem Lipińskim z grupy Tilt kolejną legendę polskiego rocka – zespół Brygada Kryzys.

W roku 1985 utwór zespołu Mam dość ukazał się na będącej inspiracją do napisania tego tekstu poltonowskiej składance różnych wykonawców Fala. W 1994 roku jak już wspominałem nakładem wytwórni Gold Rock ukazał się album 78-81. Kolejna płyty związane z grupą Kryzys to wydany w 2003 roku album Dolina Lalek: Tribute to Kryzys vol. 1 oraz wydany trzy lata później album Dolina Lalek: Tribute to Kryzys vol. 2. Na tych wydawnictwach utwory Kryzysu zagrali między innymi T.Love, Komety, Farben Lehre, Stan Zwezda, Analogs, Pustki, Piżama Porno, Happy Pills czy Dezerter. Wydanie obu tych albumów oraz fakt, że nie przeszły one bez echa skłoniło muzyków Kryzysu do reaktywacji zespołu. Grupa wystąpiła na koncercie w warszawskim klubie "CDQ" 15 marca 2006. Na scenie można było zobaczyć zespół w składzie: Robert Brylewski (wokal, gitara), Maciej Góralski (perkusja), Dariusz Katuszewski (gitara), Marek Iwańczuk (gitara basowa)o raz Tomasz Świtalski (saksofon). Latem 2008 grupa wystąpiła na festiwalu w Jarocinie. Również w kolejnych latach Kryzys można było zobaczyć na scenie aczkolwiek w znacznie zmienionym składzie razem z Brylewskim i Góralskim grali znany z występów z Tiltem, Brygadą Kryzys, Izraelem oraz jazzowymi formacjami takimi jak Sesja 80 Acoustic Action, Free Cooperation, Young Power, Pick Up Formation, czy Tie Break saksofonista Aleksander Korecki, grywająca na basie w grupie 52UM Martyna „Nancy” Załoga oraz gitarzysta Andrzej „LAL” Kasprzyk. W maju 2010 roku ukazał się wydany przez firmę Songood House trzeci album grupy Kryzys Komunizmu. W nagraniu materiału na tę płytę na saksofonie oprócz Aleksandra Koreckiego przygrywał też Grzegorz Rytka. Album Kryzys Komunizmu to powrót do legendarnych piosenek z pierwszego okresu działalności grupy nagranych na nowo. Warto wspomnieć, że autorem oprawy graficznej do Kryzysu komunizmu jest ceniony na świecie polski malarz Wilhelm Sasnal. Od tego czasu zespół można usłyszeć w różnych miejscach w Polsce. Czekam na nowy album.

Dyskografia

Albumy

• Kryzys (1981)
• 78-81 (1994)
• Kryzys komunizmu (2010)

Kompilacje różnych wykonawców

• Fala (1985, utwór: Mam dość)